Tổ tiên xưa của dòng họ Lê Sỹ là dòng họ khoa bảng, thời nhà Lê (1565-1736) với ba đời đậu 07 Tiến sỹ nay có bia lưu danh tại văn miếu Quốc Tử Giám  Hà Nội. Thời vua Lê Nhân Tông, Lê HiềnTông… Trong những thập kỷ 60, 70 có 18 hộ ở Hưng Thông, Hưng nguyên lên dắm dân ở 2 xã Châu Quang và Châu Thái Quỳ Hợp khi dó chỉ có 1 Đảng viên, chưa có trình độ trung cấp cao nhất là học hết cấp 2 kinh tế khó khăn. Nay đã tăng lên 86 hộ với gần 400 nhân khẩu hơn 144 đinh. Năm1996 họ chúng tôi đã xây nhà thờ tại bản Cà Châu Quang, khi đó chúng tôi mới có điều kiện trưng bày các sắc phong của các triều Vua sắc ban cho tiền bối, trong đó có 4 câu làm cho con cháu phải bàn luận và trăn trở rất nhiều đó là:

“Tiến sỹ ba đời lừng đất Việt    “Chí khảng khái phù Lê diệt Mạc;

công danh một họ rạng trời Nam”;  Dạ kiên cường cứu nước gúp dân”.

Tiến sỹ Lê sỹ Triệt làm quan đến chức “Trụ quốc Quế hải hầu”

Như vậy các tiền bối không những học thông mà đánh giặc cũng tài. Khi đó cả họ chúng tôi mới có 4 cháu đậu đại học, sau những trăn trở về những thành quả mà cha ông làm được trong điều kiện ngàn lần khó khăn, tại sao con cháu mình sống trong thời bình, thời đại Hồ Chí Minh lại bị kém cỏi đến thế sao?.Rrằm tháng giêng năm 97 họ chúng tôi có chủ trương những cháu đạt học sinh giỏi, đậu Đại học, cao Đẳng thì dòng họ sẽ tặng thưởng, nguồn kinh phí các đinh trong họ tự đóng góp, và sự tài trợ của các nhà hảo tâm trong dòng họ. Phần thưởng tuy không lớn song đã phần nào khích lệ được khí thế, từ đó phong trào thi đua học giỏi của con em dòng họ trở nên sôi nổi, số HS giỏi và đậu đạt ngày một tăng. Năm 2003 chúng tôi thành lập ban khuyến học dòng họ, được sự quan tâm của chính quyền địa phương và sự đồng tình của từng gia đình trong dòng họ. Ban KH đã vạch ra phướng hướng hoạt động Khuyến học của dòng họ. Dòng họ chúng tôi đã phát động phong trào thi đua phấn đấu hàng năm có nhiều HS giỏi, nhiều HS đậu Đại học, Cao đẳng, nhiều gia đình đạt gia đình hiếu học, đạt dòng họ hiếu học , Không những con em học, mà người lớn người già vẫn phải học, không có hộ nghèo, không có con em nghiện ma túy. Kết quả đến nay dòng họ chúng tôi đã có: 1 tiến sỹ, 04 thạc sỹ và trên 125 Đại học, cao đảng trong đó có hộ 01 đại học 03 Thạc sỹ, và 01 Tiến sỹ hiện là giảng viên hàng không E Bớc nước Pháp, có 03 hộ có 4 con đậu Đại Học, 10 hộ có 03 con đậu Đại học, còn số 02 và 01 đậu Đại học thì khá nhiều, hầu hết các cháu học ra trường đều có việc làm ổn định. Những năm gần đây các cháu học cuối cấp hầu như đậu Đại học 100%. 86/86 hộ đạt tiêu chuẩn gia đình hiếu học, trong đó ó 5 hộ đạt tiêu biểu. Họ Lê Sỹ hàng năm được UBND từ xã, huyện tặng giấy khen, đặc biệt là năm 2012 được UBND tỉnh tặng bằng khen công nhận “Dòng họ hiếu học tiêu biểu” giai đoạn 2007 – 2012.

Dòng họ chúng tôi từ già cho đến trẻ luôn đoàn kết thi đua học hỏi và giúp đỡ lẫn nhau, không ngừng xây dựng nguồn quỹ KH để kịp thời động viên khuyến khích con cháu học gỏi hơn. Qua theo dõi ở tất cả địa bàn nơi có người của dòng họ chúng tôi sinh sống, chấp hành tốt các chủ trương chính sách của Đảng, Pháp luật Nhà nước, cũng như

thôn xóm đề ra, không có hộ nghèo, không có tệ nạn ma túy, gương mẫu tiên phong trong việc thực hiện cuộc vận động “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa ở khu dân cư, phong trào xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh”.

Thực hiện kế hoạch số 84/KH – UBND, ngày 12/10/2015, của UBND xã Châu Quang về việc “Đẩy mạnh phong trào học tập suốt đời trong gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị” giai đoạn 2016 – 2020.

Ngày 25/10/2015 Ban khuyến học dòng họ chúng tôi đã tiến hành mời các trưởng tiểu chi về nhà thờ dự cuộc họp nhằm triển khai:

 + Kế hoạch 84 KH/ UBND của UBND xã Châu Quang.

+ QĐ 448/ QĐVN Để các tiểu chi nắm và phổ biến cho từng gia đình, đồng thời phát động tất cả bà con của dòng họ đăng ký “Gia đình học tập”, “Dòng họ học tập”.

Rằm tháng giêng tháng giêng năm 2016 dòng họ chúng tôi đã nhất trí đăng ký: “Dòng họ học tập” có 100% GĐ dăng ký “ Gia đình học tập”. Tiêu biểu là cụ Lê Sỹ Liệu sinh năm 1917 khi đó nếu tính cả tuổi mụ là tròn 100, tôi đến gặp cụ yêu cầu cụ đăng ký GĐHT cụ vui vẻ gật đầu nhất trí ngay cụ nói: “ con cháu ta nên học như Lê –nin nói” đó là ông nội của Tiến sỹ Lê Sỹ Đạt, và 3 Thạc sỹ.

Sau 4 năm thực hiện dòng họ đã đạt được kết qủa như sau:

Về gia đình:

Năm 2016; 2017; 2018; 2019; 2020 được UBND xã Châu Quang công nhận 5 năm liền có 86/86 Gia đình đạt GĐHT: đạt tỷ lệ 100%.

Về dòng họ:

Năm: 2016; 2017; 2018; 2019; 2020 5 năm liền dòng họ được công nhận “ Dòng họ học tập”. Tại Đại hội biểu dương gia đình, dòng họ, cộng đồng, đơn vị học tập tiêu

 biểu giai đoạn 2016 – 2020 ngày 30/7/2020 UBND xã Châu Quang đã thông qua QĐ công nhận 02 gia GĐ “học tập tiêu biểu và Dòng họ học tập tiêu biểu”.

Tại hội nghị tổng kết thực hiện NQ số 281/2014/QĐ- TTg ngày 26/8/2020 được UBND huyện công nhận dòng họ Lê Sỹ chúng tôi đạt “Dòng họ học tập biểu” gia đoạn 2016 – 2020.

Tháng 11 năm 2018 dòng họ được Hội KH tỉnh Nghệ An tặng giấy khen đạt “Thành tích xuất sắc trong phong trào thi đua “ Học tập suốt đời, trong gia đình, dòng họ, cộng đồng” ở tỉnh Nghệ Ạn giai đoạn 2016 – 2018.

Trên đây là một số kết quả mà dòng họ chúng tôi đã đạt được trong thời gian thực hiện Kế hoạch 84 của UBND xã Châu quang. Tuy nhiên dòng họ Lê Sỹ ở miền Tây Nghệ An đang còn phải phấn đấu nhiều hơn nữa. TM dong họ tôi xin hứa luôn đoàn kết, học hỏi các dòng họ khác trong xã, huyện và tỉnh ở mọi lúc mọi nơi. Thường xuyên đúc rút kinh nghiệm, kịp thời nắm bắt các Chủ trương của các ngành, các cấp có liên quan, cỗ vũ, động viên con cháu phấn đấu đạt thật nhiều học sinh giỏi, đậu nhiều Cao đẳng, Đại học,Thạc sỹ, Tiến sỹ hơn nữa. Đây cũng là mục tiêu phấn đấu muôn đời của dòng họ, phần nào thỏa lòng mong mỏi của các bậc tiền bối. Góp phần cùng với cộng đồng đẩy mạnh phong trào KH - KT của xã, huyện và tỉnh nhà, ngày một vững mạnh nhằm đáp ứng với thời đại 4.0.

Con cháu Lê Sỹ miền Tây có thơ rằng:

Họ hàng Lê Sỹ ở miền Tây

Mỗi độ xuân sang lại sum vầy

Nội ngoại cháu con về cúng tổ

Từ đường thơm ngát khói hương bay

Lớp lớp cháu con đua học giỏi

Nhà nhà vui vẻ hạnh phúc xây

Phú quý, An khang, Phúc, Lộc, Thọ

Tổ tiên con cháu rạng miền tây”./.

                                                                                           Lê Sỹ Lâm

                                                                                    Châu Quang, Quỳ Hợp